Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Ο αλιεύς του εσώτερου εαυτού




"Ο  θησαυρός μας βρίσκεται στην κυψέλη της γνώσης μας. Και πάντα πρός τα εκεί πηγαίνουμε, αφού είμαστε φτερωτά έντομα της φύσης και συλλέκτες του μελιού του νου". Νίτσε

" 'Οπως ο αλιεύς μαργαριταριών δένει μια πέτρα στη μέση του και βυθίζεται στον πάτο της θάλασσας για να τα περισυλλέξει, έτσι και ο καθένας μας πρέπει να οπλίζεται με απάρνηση όλων, να βουτάει στον εσώτερο εαυτό και να αποκτά το μαργαριτάρι της Ψυχής του".  Ραμάνα Μαχαρίσι, Ινδός Γκουρού

Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2014

περί κατάθλιψης...Β΄ Μέρος


Οι θεραπευτικοί παράγοντες που αναπτύσσονται στην ομαδική ψυχοθεραπεία κυρίως των καταθλιπτικών ασθενών σύμφωνα με τον καθηγητή Irvin Yalom είναι οι παρακάτω:

1.Ενστάλαξη ελπίδας : η ελπίδα δεν είναι μόνο απαραίτητη προϋπόθεση για να παραμείνει ο ασθενής σε θεραπεία έτσι ώστε να αναλάβουν δράση άλλοι θεραπευτικοί παράγοντες. Είναι ευέλικτη – επαναπροσδιορίζεται μόνη της για να ταιριάζει στις άμεσες παραμέτρους και γίνεται ελπίδα για ανακούφιση, για αξιοπρέπεια , για σύνδεσμο με τους άλλους ή ακόμα και για την ελάχιστη δυνατή σωματική ταλαιπωρία.

2.Καθολικότητα: πολλοί άνθρωποι μπαίνουν στη θεραπεία με την ανησυχητική σκέψη ότι είναι μοναδικοί στην δυστυχία τους ότι μόνο εκείνοι έχουν  προβλήματα , σκέψεις , παρορμήσεις που είναι τρομακτικές ή απαράδεκτες. Στην θεραπευτική ομάδα ιδιαίτερα  στα πρώιμα στάδια η διάψευση των αισθημάτων μοναδικότητας του θεραπευόμενου είναι μεγάλη πηγή ανακούφισης.  Παρά την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων προβλημάτων φαίνεται καθαρά πως υπάρχουν κάποιοι κοινοί παρονομαστές και τα μέλη μιας θεραπευτικής ομάδας σύντομα  αντιλαμβάνονται  τις ομοιότητες που έχουν ο ένας με τον άλλον.

3.Μετάδοση πληροφοριών: κάτω από το γενικό τίτλο συμπεριλαμβάνονται οι διδακτικές οδηγίες που παρέχονται από τους θεραπευτές για την ψυχική ασθένεια/ τα συμπτώματα και τη θεραπεία.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ: όταν ολοκληρώνεται μια επιτυχημένη διαδραστική ομαδική ψυχοθεραπεία, οι περισσότεροι θεραπευόμενοι που συμμετέχουν έχουν μάθει πολλά για την ψυχική λειτουργία , για το νόημα των συμπτωμάτων, για τα διαπροσωπικά και τα ομαδικά δυναμικά  και για την διαδικασία της ψυχοθεραπείας και τις παρανοήσεις ή την παραπληροφόρηση που κυκλοφορεί ως επιστημονική γνώση.

4.Αλτρουισμός : η ομαδική ψυχοθεραπεία έχει το μοναδικό προνόμιο να είναι η μόνη θεραπεία που δίνει στους θεραπευόμενους την ευκαιρία να ωφελήσουν τους άλλους. Ενθαρρύνει εξάλλου την  πολλαπλότητα των ρόλων, αφού απαιτεί οι θεραπευόμενοι να παίρνουν εκ περιτροπής το ρόλο του αποδέκτη και του χορηγού βοήθειας.

5. Ανάπτυξη τεχνικών κοινωνικοποίησης : η κοινωνική μάθηση – η ανάπτυξη των βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων είναι ένας θεραπευτικός παράγοντας που λειτουργεί σε όλες  τις θεραπευτικές ομάδες.
Πολλές φορές τα αρχαιότερα μέλη μιας θεραπευτικής ομάδας αποκτούν πολύ εκλεπτυσμένες κοινωνικές δεξιότητες, έχουν αποκτήσει μεθόδους επίλυσης των συγκρούσεων, συνήθως είναι λιγότερο επικριτικοί και πιο ικανοί να βιώσουν ενσυναίσθηση (empathy) και να την εκφράσουν με ακρίβεια.  

6. Παράδειγμα προς μίμηση: υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι οι θεραπευτές ομάδων επηρεάζουν τα επικοινωνιακά μοτίβα μέσα στις ομάδες τους λειτουργώντας ως πρότυπα συγκεκριμένων συμπεριφορών όπως είναι για παράδειγμα η αυτοαποκάλυψη ή η υποστήριξη.

7. Διαπροσωπική μάθηση: το άτομο αναπτύσσει τελικά την αίσθηση του εαυτού του με βάση το πώς αντιλαμβάνεται ότι αξιολογείται η συμπεριφορά του από τους σημαντικούς άλλους. Στόχος της ομάδας είναι να αναγνωρίσει ο θεραπευόμενος και να διορθώσει τις δυσ-προσαρμοστικές του συμπεριφορές  χρησιμοποιώντας την στρατηγική επίλυσης προβλημάτων , την εξάσκηση των διαπροσωπικών δεξιοτήτων, την ερμηνεία  ρόλων και την ανατροφοδότηση (feedback). Οι θεραπευτικοί στόχοι των θεραπευομένων μεταβάλλονται έπειτα από ένα αριθμό συνεδριών. Ο αρχικός τους στόχος όπως για παράδειγμα η ανακούφιση της οδύνης τροποποιείται. Λόγου χάρη, μπορεί να μετατραπεί από επιθυμία να ανακουφιστούν από το άγχος σε επιθυμία να μάθουν να επικοινωνούν με τους άλλους, να δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια, να μάθουν να αγαπούν. 

8.Κάθαρση : όπως στην αρχαία τραγωδία  είναι η έκφραση συναισθημάτων, η εξωτερίκευση των οποίων οδηγεί σε ανακούφιση και μακροπρόθεσμα  σε λύτρωση.

9.Αποδοχή: είναι το αίσθημα ένταξης και αφομοίωσης, με σεβαστή την ιδιαιτερότητα του καθενός από την ομάδα (συνεκτικότητα).

10. Αναβίωση οικογένειας: η ευκαιρία για αφύπνιση συναισθημάτων που αφορούν βιώματα της προσωπικής  οικογενειακής εμπειρίας  του κάθε μέλους μέσα στην ομάδα (επίλυση «ψυχικών συγκρούσεων»  της παιδικής ηλικίας).

Η ομάδα ως κοινωνικός μικρόκοσμος: η "μικρή ομάδα" δεν παρέχει μόνο έναν κοινωνικό μικρόκοσμο στον οποίο εκδηλώνεται ξεκάθαρα η δυσ-προσαρμαστική συμπεριφορά των μελών αλλά αποτελεί και το εργαστήριο όπου γίνονται εμφανή συχνά με μεγάλη σαφήνεια το νόημα και τα δυναμικά της συμπεριφοράς αυτής.